De Europese Unie (EU) is een uit 27 Europese landen bestaand statenverband. De EU vindt haar oorsprong in de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal van 1951 en de Europese Economische Gemeenschap, in 1958 gevormd door zes landen (België, de Bondsrepubliek Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland). In de jaren erna groeiden de Europese Gemeenschappen in omvang door de toelating van nieuwe lidstaten, en in macht door het uitbreiden van hun zeggenschap. Het Verdrag van Maastricht van 1992, in werking getreden in 1993, vormde de huidige Europese Unie. De laatste aanpassing aan de constitutionele basis was in 2009 met het (in 2007 ondertekende) Verdrag van Lissabon.
De EU opereert via een systeem van onafhankelijke supranationale instituten en door de lidstaten intergouvernementeel gemaakte besluiten. Belangrijke instituten van de Europese Unie zijn onder andere de Europese Commissie, de Raad van de Europese Unie, de Europese Raad, het Europese Hof van Justitie en de Europese Centrale Bank. Het Europees Parlement wordt iedere vijf jaar gekozen door inwoners van de unie. Soms wordt, ook in officiële stukken, de term Europa als totum pro parte gebruikt waar feitelijk de Europese Unie of een van haar instituten bedoeld wordt.
De EU heeft een gemeenschappelijke interne markt ontwikkeld via een gestandaardiseerd rechtssysteem dat in alle lidstaten geldt. Binnen het Schengengebied (bestaande uit EU- en niet-EU-staten) zijn paspoortcontroles afgeschaft. Het EU-beleid richt zich op het vrij laten bewegen van arbeid, goederen, diensten en kapitaal, het uitvaardigen van wetgeving op het gebied van justitie en binnenlandse zaken en het aanhouden van een gemeenschappelijk beleid op het gebied van handel, landbouw, visserij en regionale ontwikkeling. Een monetaire unie, de eurozone, is gevestigd in 1999 en bestaat sinds januari 2023 uit 20 landen. De EU heeft permanente diplomatieke vestigingen (delegaties) over de wereld en wordt vertegenwoordigd in de Verenigde Naties, de WTO, de G8 en de G20. In 2012 werd aan de Europese Unie de Nobelprijs voor de Vrede toegekend, die werd uitgereikt op 10 december 2012 en namens de EU in ontvangst genomen door Herman Van Rompuy, Martin Schulz en José Manuel Barroso.
The future of European competitiveness: Report by Mario Draghi
Rapportage
Sinds 1 februari 2020 omvat de Europese Unie 27 lidstaten, een grondgebied van 4.475.757 km² en ongeveer 447 miljoen inwoners. Indien men de Europese Unie als één land zou beschouwen, neemt zij qua grondgebied de zevende plek in op de wereldranglijst en qua bevolkingsgrootte – na China en India – de derde. De Europese Unie en de Schengenzone zijn geen synoniemen. Er zijn niet-EU-landen die zich in het Schengengebied bevinden (IJsland, Liechtenstein, Noorwegen, Zwitserland, Monaco, San Marino en Vaticaanstad) en EU-land Ierland maakt geen deel uit van het Akkoord van Schengen. Het hele eiland Cyprus maakt sinds 2004 deel uit van de Europese Unie, het noordelijk deel van Cyprus wordt echter sinds 1974 bezet door Turkije, dat daarmee een deel van het EU-grondgebied bezet.
Overzicht van de huidige leden en sinds wanneer deze lid zijn van de EU of haar voorgangers.
1 januari 1952
🇧🇪 België
🇮🇹 Italië
🇩🇪 Duitsland (BRD)
🇫🇷 Frankrijk
🇳🇱 Nederland
🇱🇺 Luxemburg
1 januari 1973
🇮🇪 Ierland
🇩🇰 Denemarken
🇬🇧 Verenigd Koninkrijk (tot de BREXIT van 31 januari 2020)
1 januari 1981
🇬🇷 Griekenland
1 mei 1986
🇪🇸 Spanje
🇵🇹 Portugal
3 oktober 1990
🇩🇪 Duitsland (DDR)
1 januari 1995
🇸🇪 Zweden
🇫🇮 Finland
🇦🇹 Oostenrijk
1 mei 2004
🇸🇮 Slovenië
🇱🇻 Letland
🇸🇰 Slowakije
🇱🇹 Litouwen
🇪🇪 Estland
🇨🇿 Tsjechië
🇨🇾 Cyprus
🇲🇹 Malta
🇭🇺 Hongarije
🇵🇱 Polen
1 januari 2007
🇷🇴 Roemenië
🇧🇬 Bulgarije
1 juli 2013
🇭🇷 Kroatië